Siłownia FOTOgraficzna cz. I

“Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci”

Poszukiwanie koloru w przyrodzie

Dzisiejsza, pierwsza część publikacji będzie dotyczyła poszukiwań w przyrodzie kierunkowanych kolorem. Zdjęcia jakie prezentuję obrazują kolor jako wiodący element lecz nie mniej ważnym jest też odpowiednio zakomponowany kadr.

To własnie te składowe wraz z zamysłem w głowie na pokazanie tematu, pozwalają wciągnąć widza w nasz świat fascynacji lub spowodować, że przejdzie obok zdjęć obojętnie.

Tym razem koncentruję się na dostępnych tematach dla każdego. Zwykłe otaczające nas elementy natury. Kwiaty ze swoimi kolorami, czasami tylko świetliste elementy rysowane konturami cieni drzew. Dla mnie pochylenie się nad najprostszymi z tematów bywa często najbardziej zaskakujące.

Mam tu na myśli to, że te znane nam i otaczające nas oczywiste a być może i banalne wręcz elementy natury, pomijamy przyzwyczajeni do ich obecności w naszym otoczeniu. Temat banalny to często ten najtrudniejszy, który najchętniej pomijamy i zapominamy w swoich poszukiwaniach bohaterów naszych zdjęć.

Postanowiłem podjąć taki temat, bo wbrew pozorom, to on jest jednym z najlepszych ale i łatwo dostępnych narzędzi samodoskonalenia. To bardzo dobre ćwiczenie w trenowaniu swojej wrażliwości, szczególnie na to co od dawna stało nam się obojętne i do czego przywykliśmy.

O tym jak fotografować oraz technicznych sposobach na pracę z aparatem można znaleźć bardzo dużo publikacji. To jest wiedza, którą bez najmniejszego problemu każdy we własnym zakresie może zgłębić i przyswoić. Często jednak ta wiedza staje się nam nieco kulą u nogi. Fotografia staje się niejako technicznym zestawem trybów w mechanicznym zegarku, gdzie każdy z nich jest niezbędny by efektem był prawidłowo pokazany czas na tarczy ze wskazówkami.

To wszystko jest prawdą, wszystkie te tryby są niezbędne a efekt zgrania się ich w idealnym czasie pożądany. Może jednak warto spojrzeć od drugiej strony? Patrząc na wskazówki powoli i w miarę potrzeb, poznawać kolejne trybiki skryte za interesującym nas obrazem. Trybiki w mechanizmie zegara choć niewidoczne, są niezbędne do jego działania. Podobnie jest w fotografie gdzie wiele składowych wieńczą uzyskanie efektu końcowego.

Dzisiejsze aparaty cyfrowe, bezlusterkowce w sposób szczególny, pozwalają na obserwowanie efektów zdjęć jeszcze prze ich wykonaniem. Możemy niemal z jubilerską precyzją kontrolować końcowy efekt naszej fotografii. To nie zwalnia nas jednak od myślenia i poznawania zasad jakie w fotografii mają wpływ na taki czy inny efekt końcowy. Możemy jednak to poznawanie rozłożyć sobie nieco w czasie doszukując się aspektów technicznych wraz z efektami, jakie na zdjęciach przykuwają naszą uwagę i są dla nas pożądanymi.

Podczas filmu jaki stanowi materiał poglądowy sposobu wykonywania zaprezentowanych zdjęć, pozwalam sobie na moje opowiadanie o tym, co w danym momencie dostrzegam i co oddziałuje na moją estetykę.

Mając na uwadze, że to moje pierwsze takie podejście i taka forma realizacji proszę o wyrozumiałość, kolejne materiały będą na pewno coraz lepsze.

Zachęcam do poszukiwań m.in. czym różni się aparat bezlusterkowy od popularnych lustrzanek fotograficznych, co to jest przysłona i jaki ma wpływ na efekt zdjęcia.

O tym również będę pisał w kolejnych odcinkach Siłowni FOTOgraficznej jako pewien dodatek dla tych, którzy nie zechcą dokonywać własnych technicznych poszukiwań, będę nieco poruszał kolejne zagadnienia ważnej i niezbędnej wiedzy, by nie zapominać również o trybikach naszej fotograficznej machiny.
Dziś pozwolę sobie zamieścić nieco informacji z podstaw dotyczących światła, co uczynię poniżej filmu.

Podzielę się z Wami opowieściami o tym m.in. jak powstały wcześniej zaprezentowane zdjęcia.

Materiał warsztatowy z podstaw fotografii – cz. 1

• Fotografia – Światło

Wyraz fotografia  w dosłownym tłumaczeniu znaczy: rysować światem i w istotnie, prawie wszystko w fotografii ma związek ze światłem.

Tworzywem fotografii jest światło odbite od obiektu i zarejestrowane obecnie na matrycy światłoczułej a kiedyś w postaci ziarna w materiale światłoczułym. Bez światła nie mogli byśmy robić zdjęć.

Tworząc obrazy posługujemy się światłem naturalny, sztucznym lub ich kombinacją.

Właściwe światło – odpowiednie do tematu, celów danego zdjęcia lub artystycznego zamiaru fotografa – jest kluczem do dobrej fotografii. Dobrze by dawało efekt trójwymiarowości, ukazywało obiekt w sposób korzystny i stwarzało atmosferę lub nastrój.

• Charakter światła

Mówi się, że światło bywa miękkie, płaskie, rozproszone, twarde, ostre, kontrastowe itd.

Światło twarde to światło, pochodzące z jakiegoś małego źródła światła – lampy błyskowej, nagiej żarówki lub bezpośrednio ze słońca – jest twarde czyli kierunkowe. Daje to nieraz wyrazisty efekt z głębokimi cieniami i jasnymi partiami oświetlonymi, co łącznie tworzy duży kontrast. Przedmioty rzucają prawie czarne cienie o ostrych konturach. Wiele szczegółów w zdjęciu tak w jasnych jak i ciemnych partiach może ulec zagubieniu.

Światło miękkie pochodzi z dużego źródła światła, na którego powierzchni jest równomiernie rozproszone, i spowija przedmioty z wielu kierunków, jak to się dzieje w dzień pochmurny.  Przedmioty rzucają co najwyżej słabe cienie, fotografie nie będą cechowały się dużym kontrastem zaś szczegóły będą łatwo widoczne w całej powierzchni kadru.

Mgły, mgiełki i zamglenia zawieszone w powietrzu drobiny działają jak filtr, redukujący kontrast i sprowadzający barwy do tonacji pastelowej. W tego rodzaju warunkach obraz jest ogólnie miękki z interesująca atmosferą ale też niskim kontrastem i obniżoną ostrością. Barwy będą czyste głównie na pierwszym planie.

Światło możemy modyfikować

• Kierunek światła

Oświetlenie górne

Światło pada z góry – jak w południe w słoneczny dzień – powstaje obraz, pozbawiony efektu trójwymiarowego, głębi czy wyrazu. Przy fotografowaniu ludzi oświetlenie to sprawie, że oczodoły wychodzą ciemno, a cień brody, nosa może wyglądać nienaturalnie. Cienie są krótkie i wyjątkowo ciemne, mogą być efektowne, gdy tworzą graficzny układ na ziemi.

Oświetlenie przednie

Słońce znajduje się za plecami fotografującego, światło pada na obiekt od przodu. Zdjęcie wygląda płasko gdyż cienie  padają za obiektem. Przy fotografowaniu ludzi – mrużenie oczu, cień fotografującego na osobie czy elemencie fotografowanym.

Oświetlenie boczne

Gdy światło pada na obiekt z boku, tworzą się lokalne kontrasty, które wywołują fakturę i kontury przedmiotów.

Oświetlenie kontrowe

Światło z tyłu, zwłaszcza gdy jest bardzo silne, może sprawić, że obiekt wyjdzie w postaci sylwety.

• Barwa światła

Barwa światła zmienia się w ciągu dnia. Choć ludzkie oko nie rejestruje tych różnic to rezultatem są różnie odwzorowane kolory przez matrycę aparatu fotograficznego. 

Bezpośrednie światło słoneczne zmieszane z kopułę błękitu nieba jest niemal białe (bezbarwne), zwłaszcza w godzinach południowych. Kiedy słońce jest nisko na niebie światło przybiera odcień żółty lub pomarańczowy, światło żarówek domowych czy świec jest jeszcze cieplejsze.

W cieniu, czyli tam, gdzie przedmioty oświetlone są przede wszystkim przez kopułę nieba, a także w dzień pochmurny, światło jest chłodne, czyli niebieskie.

Do pomiaru temperatury światła służy skala Kelvina. Światło dzienne w godzinach południowych w dzień pogodny ma w tej skali 5500K, podobnie jak światło lampy błyskowej. Światło wschodu i zachodu słońca ma zwykle temperaturę barwową rzędu 1000 – 3000 K, podczas gdy chłodne światło pochmurnego nieba miewa od 6000 do 8000 K.

Światło ciepłe

Efekt ocieplonych barw np. przy zdjęciach o zachodzi słońca kiedy obiekty są skąpane w żółtej lub pomarańczowej poświacie.

Światło chłodne

Tendencja do rejestrowania światła w barwach niebieskich: na przykład przed wschodem słońca, w bardzo pochmurny dzień, lub gdy fotografowany obiekt lub jego część znajduje się w cieniu.

Temperatura oświetlenia w typowych sytuacjach (w stopniach Kelwina)